Dünya, giderek daha heyecanlı bir yapıya bürünüyor. Örneğin 14 mart. Hepimiz bu günü Tıp Bayramı olarak kutluyoruz. Ancak kültür mozayiğinin artan renkleri, 365 günün her birine farklı anlamlar vermeye başladı. Pi günü de bunlardan biri.
Belki inanmayacaksınız ama milyona yakın insan, bugünü, Pi Bayramı olarak kutluyor. Peki ne yapıyorlar? Matematiğin bu esrarlı sabiti (3.141592653...) etrafında oluşturdukları kültürel değerleri paylaşıyorlar. Pi sayısı, dairede, çevrenin çapa oranından ibaret. Dairenin ölçüsü değişse dahi çevre uzunluğunu çapa böldüğünüzde hep o büyülü sayıyı, Pi'yi elde ediyorsunuz.
İnsanoğlu en az 2000 yıldan bu yana, Pi'nin kesin değeri peşinde koştu. Arşimed 22/7 dedi. Mısırlılar 10'un kareköküdür dedi, Mayalar 3'tür dedi. Wallis adlı rahip 355/113 dedi. Ama tüm bunlar Pi için bir yaklaşık değer oldu. Daha sonra bunun 4 işlemle ulaşılamayacak bir sayı olduğu, hatta sayı bile olmadığı ispatlandı.
Bugün Pi'nin ilk 10 basamağı ile tüm hesaplarımızı yapabiliyoruz. Uygulamalı matematik ve mühendislik bilimleri, ilk 10 basamakla işini görebiliyor. Ama bu Pi takıntısı olanları tatmin etmiyor. Temel güdü şu: Pi'nin sırrı nedir? Acaba sonsuza giden bu sayı serisinin bir ucu var mı? Acaba farklı bir hesap yöntemi bulabilir miyim?
Matematik tarihi, Pi çılgınlarının ürettiği pek çok algoritmayı yazar. Bugün bile yürürlükte olan Pi ödülleri var. Dünya Pi Günü'ne gelince.. Niçin 14 Mart? Çok basit.. İlkokulda bize öğretilen pi sayısı, yalnızca 2 basamaklı ve 3.14'ten ibaret. Pi çılgınları, bu sayıdan yola çıkarak, kültür birlikteliği yaratmak için 3'ncü ayın 14'ünü, yani bugünü bayramlaştırıyor.
Görecelik Kuramı'nı bulan Albert Einstein'in de bugün doğduğunu savunan Pi fanatikleri, gün boyunca birbirlerine araştırma sonuçlarını iletiyor. Pi için yazılmış şiirleri okuyor (Edgar Allen Poe'nin de var), Pi bestelerini çalıyor, bulundukları coğrafyanın iklimine uygun toplantılar, kutlamalar düzenliyorlar.
Dünya Pi Günü bildirisini kaleme alan biri olarak bu fanatiklerden biri olduğumu itiraf ediyorum. Yine de "Pi'1000" kulübüne kaydolabilmek için ilk 1,000 basamağı takılmadan ezbere söyleyebilmeliyim. 3 ay önce "Çıldırtma beni Pi" başlıklı yazımda, Dünya Pi Günü'nü duyurmuş ve İnternet ortamında çılgınca büyüyen bu oluşuma dikkat çekmiştim.
Pi takıntısı konusunda Türkiye'de yalnız olmadığımı çok çabuk öğrendim. Pek çok okur, Pi hakkında kendi çalışmalarını, birikimini benimle paylaştı. Hatta bazısı daha da ileri gidip, kendi Pi formülünü gönderdi. Manisalı Taner Yönter, Pisagor bağıntısından yola çıkarak geliştirdiği formülünü, Noter tasdikiyle fikir ve sanat eseri haline getirmekle kalmayıp, İnternet'te bunun için bir site hazırladı. İstediği, kendine ait teoremin, okul kitaplarına girmesi. Taner bey, "Türkiye'nin tanıtımında bu formülü kullanabiliriz" diyor.
Peki bu uğraşlar bize ne kazandırıyor dersiniz? Benim cevabım şu: Evren yalnızca çıplak gözle algıladığımızdan ibaret değil. İnsanın içindeki bilim açlığı ve merak, gelişiminin de motoru. Pi bir sembol. Ama onun sırrını ararken, kendinizi keşfetme şansınız hayli yüksek. Dünya Pi Günü kutlu olsun.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder